Het verraden van de acht onderduikers op de Prinsengracht
De achtertuin van het Achterhuis
verraad Anne Frank ontrafeld
De verrader van Anne Frank is Ans van Dijk. Dat stelt Gerard Kremer is het boek De achtertuin van het Achterhuis.
“Deze joodse vrouw werd gearresteerd door de SD. Ze wilde haar eigen hachje redden en ging daarom andere mensen verraden.”
bij Pauw, Gert-Jan Jimmink en Gerard Kremer jr. 25 mei 2018
Anne Frank verraadden door de joodse vrouw Ans van Dijk.
De getuigenis van Gerard Kremer sr. opent opnieuw de discussie over het verraad van Anne Frank.
Gerard Kremer sr. huismeester van een kantoorpand aan de Amsterdamse Westermarkt van 1942 tot 1969, heeft altijd geweten wie de familie van Anne Frank heeft verraden: het was Ans van Dijk (1905-1948). Deze joodse vrouw collaboreerde met de nazi’s uit lijfsbehoud. Kremer denkt dat zij het fatale telefoontje pleegde waardoor de familie Frank werd verraden. 25 mei 2018
Hij is bij Pauw met zijn dochter Claudia Kremer en historicus Gert-Jan Jimmink. Volgens historicus Gert-Jan Jimmink is het boek van Kremer (1943) belangrijke oral history.
Rond de Westermarkt zaten joodse mensen ondergedoken. Die mensen werden onder andere in leven gehouden door verzetsman Gerard Kremer, huismeester van een kantoorpand aan de Amsterdamse Westermarkt van 1942 tot 1969. Hij heeft altijd geweten wie Anne Frank heeft verraden: een joodse vrouw, genaamd Ans van Dijk (1905-1948).
Het joodse meisje Anne Frank zat in de Tweede Wereldoorlog vanaf 6 juli 1942 met haar ouders en zus ondergedoken in het Achterhuis aan de Prinsengracht in Amsterdam. Daar schreef ze haar later wereldberoemd geworden dagboek. Op 4 augustus 1944 werden de onderduikers gearresteerd en naar concentratiekampen Auschwitz-Birkenau gestuurd. Alleen vader Otto Frank overleefde de oorlog. Hoe de familie Frank werd verraden aan de Duitsers is nooit echt opgehelderd. Het Achterhuis is sinds 1960 het Anne Frank Museum.
Er zijn slechts allerlei theorieën over wie de familie Frank heeft verraden. De zoon van Gerard Kremer, die dezelfde naam draagt, heeft een boek geschreven over deze historie: De achtertuin van het Achterhuis . Ans van Dijk, zegt Kremer, was een joodse vrouw die collaboreerde met de nazi’s uit lijfsbehoud. Kremer denkt dat zij het fatale telefoontje pleegde waardoor de familie Frank werd verraden. In het boek beschrijft hij wat er volgens hem precies is gebeurd in aanloop naar die fatale 4 augustus 1944.
Arrestatie Anne Frank
Volgens historicus Gert-Jan Jimmink is het boek van Kremer jr (1943) op basis van de getuigenissen van zijn vrouw Toos van gesprekken met haar schoonvader Kremer sr. belangrijke oral history . "Heel belangrijk is dat die verraadster, Ans van Dijk, al in beeld is bij de familie vóór de oorlog. Zij was hoedjesverkoopster op de Nieuwendijk. Zij kenden haar goed."
De verrader van Anne Frank is Ans van Dijk. Dat stelt Gerard Kremer in zijn boek. “Deze joodse vrouw werd gearresteerd door de SD. Ze wilde haar eigen hachje redden en ging daarom andere mensen verraden.”
Ans van Dijk verfde haar haren blond en zette een bril op en noemde zich Ans de Jong. Op die manier wist ze een hoop mensen om de tuin te leiden. Totdat Kremer haar in het gebouw zag. Ze dronk vaak koffie met de NSB dames, die bij de afdeling van de Wehrmacht werkten in het gebouw.
Kremer jr.: "Mijn vader had veel joodse vrienden. Hij was bij veel joodse feesten, zoals Bar Mitswa's, aanwezig. Toen de oorlog uitbrak en joodse mensen niet meer voor zichzelf mochten werken, is hij conciërge geworden bij een pand aan de Westermarkt. In de kelder van dat pand zat een likeur stokerij, maar in het gebouw zat ook een afdeling van de Wehrmacht. De nazi's roofde voedsel en kleine medische apparatuur. Alles werd in de kelder opgeslagen. De etenswaren die daar lagen opgeslagen, werden weer door Kremer sr. aan de huisarts naast het gebouw dokter Lam gegeven. Hij hielp hiermee via het verzet onderduikers."
"In totaal doken in het pand aan de Westermarkt tien mensen onder", vertelt Jimmink. "Alles liep door elkaar, tot op een dag Kremer sr. tegen Ans van Dijk zei: "Ik ken jou, jij bent niet Ans de Jong, maar Ans van Dijk." Even later werd hij gearresteerd."
Volgens Kremer sr. was Ans van Dijk degene die de onderduikers van het achterhuis heeft verraden. Er zou namelijk een telefoontje gepleegd zijn door een vrouw en het geld dat als beloning voor iedere verraden jood verstrekt werd, is nooit opgehaald. Dat laatste komt volgens Kremer omdat Van Dijk kort na het verraad van de Achterhuis-onderduikers naar Den Haag vertrok.
Of de onderduikers verraden zijn door haar , blijft de vraag, volgens Jimmink. Anderhalf jaar geleden deed de Anne Frank Stichting onderzoek naar de arrestatie van de onderduikers aan de Prinsengracht. Daaruit kwam een ander perspectief naar voren. De Sicherheitsdienst (SD) zou onderzoek hebben willen doen naar illegale arbeid en bonnenhandel in het pand en toen op de onderduikers zijn gestuit.
Jimmink acht dit echter een onwaarschijnlijk verhaal.
De Westermarkt 2 "Huize Labor" is een monumentaal kantoorpand met uitzicht op de Westerkerk en Westertoren.
Het gebouw telt zes verdiepingen en een ondergelegen souterrain.
- Op de zesde verdieping onder het dak woonde de familie Kramer de conciërge.
- De vijfde verdieping was het appartement waar Oberst Maas met zijn vrouw en kind woonde.
- Op de vierde verdieping zat een archief van de Wehrmacht.
- Op de derde verdieping zat een afdeling van de Wehrmacht waar dames van de NSB de telefoons beheerden
- Op de tweede verdieping een koffiebranderij
- Op de eerste verdieping de kantoren van de eigenaar de heer Würdemann
Er zaten 6 joodse onderduikers op de vierde verdieping en 4 op de derde verdieping.
In de kelder (4 mrt. hoog) bevond zich een likeurstokerij en sloegen de Duitsers gestolen voedsel en kleine medische apparatuur op.
Daar stal 's nachts de conciërge voedsel en zorgde hij dat dat terecht kwam bij de huisarts dokter Lam,
die op de Keizersgracht naast het gebouw woonde en zijn praktijk had.
LEES VERDER OP DE SITE BIJ PAUW GERT-JAN JIMMINK BIJ PAUW
Hoe dicht "Huize Labor" op de Westermarkt bij het Achterhuis op de Prinsengracht lag.
De achtertuin van het Achterhuis
verraad Anne Frank ontrafeld
Gerard Kremer jr
268 pagina’s met illustraties
€ 19,95
Anne Frank betrayed
The mystery unravelled after 75 years
Kremer, Gerard
Paperback
€ 19,95
Engels
Illustraties
Ja
Aantal pagina's
260
Miep Gies vertelt onder andere hoe de arrestatie te werk ging.
Het verraad van Anne Frank
Experts zeer kritisch over nieuwe theorie in het boek "Het verraad van Anne Frank": 'Lasterlijke onzin'
De hier genoemde experts:
- Hans Knoop, historicus en onderzoeker Joodse Raad
- Ronald Leopold, directeur van de Anne Frank Stichting
- Bart van der Boom, universitair docent uit Leiden
- Johannes Houwink ten Cate, Emeritus hoogleraar Holocaust- en Genocidestudies van de Universiteit van Amsterdam
- Kleindochter van de beschuldigde notaris Van den Bergh
- Emile Schrijver, directeur van het Joods Cultureel Kwartier
- David Barnouw, oud-NIOD-onderzoeker
- Gert-Jan Jimmink, historicus
Met veel bombarie en een waar wereldwijd media circus wordt dit boek met een idiote titel(!) gepresenteerd.
Men vergeet bovendien bij dit alles dat het niet alleen gaat om Anne Frank maar om alle acht ondergedoken mensen op de Prinsengracht.
Hans Knoop (historicus en onderzoeker Joodse Raad) "Een niet geloofwaardige theorie gebaseerd op de kopie van een verdwenen anoniem briefje."
Experts reageren kritisch op een nieuwe theorie over het verraad van Anne Frank. Er is bewondering voor de grote hoeveelheid informatie die het team met moderne methoden boven water kreeg, maar de conclusie dat een Joodse notaris het Achterhuis verraadde, is te veel gestoeld op aannames, vinden kenners.
Ronald Leopold Directeurvan de Anne Frank Stichting is onder de indruk van de hoeveelheid werk die het team heeft verricht. Alle bekende theorieën én enkele nieuwe werden uitgeplozen. "Bewonderenswaardig veel werk." De conclusie dat Joodse notaris Arnold van den Bergh achter het verraad zat, noemt hij "een nieuw perspectief" maar hij heeft ook kanttekeningen. "Ik denk dat je moet vaststellen dat er nog belangrijke puzzelstukken ontbreken."
De onderzoekers stellen dat Van den Bergh als prominent lid van de Joodse Raad kon beschikken over lijsten met onderduikadressen. Toen hij zelf gedeporteerd dreigde te worden, speelde hij die door aan de nazi's om zijn gezin te redden, redeneert het team.
"Lasterlijke onzin", reageert Bart van der Boom fel. De universitair docent uit Leiden werkt aan een boek over de Joodse Raad dat in april verschijnt, Politiek van het kleinste kwaad. "Er is geen enkele serieuze bevestiging voor dit verhaal."
“Bij grote beschuldigingen heb je ook grote bewijzen nodig.
Bart van der Boom fel. De universitair docent uit Leiden
Het team leidt het bestaan van de lijsten af uit in het archief gevonden naoorlogse getuigenissen van een Duitse (sic!) tolk. Broddelwerk, typeert Van der Boom die redenering. "Je bent niet goed snik als je denkt dat de leden van de Joodse Raad, gerespecteerde mensen, 500 tot 1000 Joodse onderduikers zouden verraden."
Emeritus hoogleraar Holocaust- en Genocidestudies Johannes Houwink ten Cate van de Universiteit van Amsterdam valt hem bij. "Er is na de oorlog heel hard over de Joodse Raad geoordeeld, niet in de laatste plaats in Joodse kring. Als er iets van bewijs was geweest dat er lijsten waren geweest met ondergedoken Joden, dan was dat na de oorlog echt allang naar voren gebracht."
Bovendien, vervolgt Houwink ten Cate, zelfs al waren die lijsten er, dan was het nog niet bewezen dat het Achterhuis erop stond of Van den Bergh er kennis van had. "Bij grote beschuldigingen heb je ook grote bewijzen nodig."
De kleindochter van Van den Bergh, die met de onderzoekers sprak over haar familiegeschiedenis, heeft hun bevindingen afgelopen weekend te horen gekregen. Ze wil niet reageren, zegt ze tegen de NOS. "Ik wil het laten bij mijn medewerking aan het vooronderzoek naar deze oorlogsgeschiedenis", laat ze in een reactie weten.
Hoofdonderzoeker Pieter van Twist zegt dat de vrouw geschokt was toen ze eerder in het onderzoek hoorde van de beschuldigingen tegen haar grootvader. Ze had daar in de familie nooit over gehoord. "Ze vond het vreselijk. Maar aan de andere kant, als hij er zijn eigen gezin mee kon veiligstellen, dan zou het natuurlijk kunnen."
De onderzoekers geven toe dat ze geen smoking gun hebben weten te vinden.
Oud-NIOD-onderzoeker David Barnouw denkt dat dat ook een illusie is na al die jaren, zoals hij in 2003 zelf al concludeerde in een onderzoek naar alle tot dan toe aangevoerde verdachten (inclusief een kort stukje over Van den Bergh). "Ik was heel benieuwd naar wat eruit kwam", zegt Barnouw, die gevraagd werd mee te werken, maar heeft bedankt. "Het probleem is altijd dat men uitgaat van aannames. Zo kan ik nog wel drie verhalen maken. Het is een theorie die past in de lijst met andere verdachten, maar het blijft speculatie."
De redenering dat Van den Bergh als notaris in de Goudstikker-affaire goede relaties had met de nazitop en misschien kon onderhandelen over zijn lot, overtuigt Barnouw ook niet. "Alle Joden die überhaupt nog een functie hadden zijn betrokken geweest bij collaboratie. Hij kon ook moeilijk weigeren, daar zou hij meer last mee gekregen hebben."
Hij acht het ook niet waarschijnlijk dat het doorspelen van adressen Van den Bergh iets opgeleverd had. "Ik geloof niet dat de Duitsers onder de indruk waren geweest als iemand bij hen kwam en zei 'O, ik heb hier wat adressen voor u, wilt u mij dan alstublieft laten lopen'."
Tunnelvisie
Van der Boom mist ook bewijs dat áls het verraad al had plaatsgevonden, het Van den Bergh iets opleverde. Het onderzoeksteam stelt dat de notaris in 1944 vrij kon blijven rondlopen omdat er geen details bekend zijn over een onderduik. "Dat lijkt me tunnelvisie. Ze zeggen: hij was dus niet ondergedoken, dus moest hij op een andere manier zijn veiligheid hebben gekocht. Maar ze weten gewoon niet waar hij was."
"Het was niet zo dat onderduikers even opbelden om te zeggen 'ik zit nu daar en daar'", vult Houwink ten Cate aan. Bovendien, vervolgt hij, waarom zou de inval in het Achterhuis pas in augustus 1944 plaatsvinden, als Van den Bergh al begin dat jaar in de problemen was gekomen? "Er zitten een hoop losse eindjes aan het verhaal."
Een deel van de informatie verzameld voor het onderzoek VINCE PANKOKE
Blijft over het beschuldigende briefje over Van den Bergh dat kort na de oorlog bij Otto Frank werd bezorgd. Omdat Anne Frank op dat moment nog niet wereldberoemd was, moet de anonieme schrijver wel de waarheid hebben gesproken, redeneert het coldcaseteam.
Maar ook dat ziet Van der Boom anders. "Misschien wilde iemand Van den Bergh zwartmaken. Hij had vijanden en er waren na de oorlog duizenden verhalen over wie er allemaal bloed aan zijn handen had en boter op zijn hoofd. In die context worden ook ongelooflijk veel onzinverhalen verteld." Dat Van den Bergh, overleden in 1950, eerder als integer wordt omschreven, weegt voor Houwink ten Cate zwaarder. "Het klopt dat dit het enige schriftelijke bewijsstuk is waarin een naam wordt genoemd. Maar we weten ook dat Van den Bergh na de oorlog zonder probleem eervol als notaris wordt hersteld. Dat gebeurde alleen als hij de reputatie had van integer notaris."
"Het is een vrij definitieve interpretatie van feitelijk één briefje waar je dan vervolgens een context aan toevoegt", waarschuwt ook Emile Schrijver, directeur van het Joods Cultureel Kwartier in Amsterdam, waar onder meer het Joods Historisch Museum is gevestigd. "Je moet behoorlijk wat dingen aannemen om dit definitief te krijgen, dat vind ik ingewikkeld."'
Toch is hij blij dat het onderzoek veel andere verdachten voorgoed vrijpleit. "Er is één scenario overgebleven en dat is waarschijnlijker dan alle andere", denkt hij, ondanks alle vraagtekens. Hij hoopt dat verder onderzoek meer details duidelijk kan maken.
Het onderzoeksteam geeft zelf toe dat er nog gaten in de theorie zitten. Maar Van Twisk hoopt dat die juist met de publicatie van deze theorieën kunnen worden ingevuld. "Het kan best dat als er nu aandacht aan wordt besteed er mensen naar voren komen die zeggen: ik heb ook zo'n anonieme brief gehad."
Te veel tijd verstreken
Toch denkt FBI-rechercheur Vince Pankoke, die meewerkte aan het onderzoek, dat hij een sterke indirecte zaak heeft tegen Van den Bergh. "Alleen deze theorie komt in de buurt van een oplossing en strookt als enige met alle verklaringen, aanwijzingen en het soms misleidende gedrag van Otto Frank en Miep Gies, die de familie geholpen heeft. En het is de eerste en enige theorie met fysiek bewijs dat een verrader aanwijst."
"Had ik liever onomstotelijk bewijs gehad? Natuurlijk. Maar voor een smoking gun is er te veel tijd verstreken."
Ook Barnouw blijft vrezen dat de waarheid nooit boven tafel zal komen, zelfs niet met nieuwe onderzoeksmethoden. "Er werd ongelooflijk dik gedaan over big data waar ze met de computer op afgingen. Een van de problemen bij dit onderdeel van de Tweede Wereldoorlog is echter dat er zo weinig data zijn."
Hij blijft er rekening mee houden dat stom toeval tot de inval leidde, hoe onbevredigend dat ook is.
Gert-Jan Jimmink historicus stelt dat het laatste woord hierover nog niet is gesproken. "Juist als historicus dien je goed beslagen ten ijs te komen bij zulk een zware beschuldiging! Zelf ben ik nu drie jaar bezig met onderzoek en kom zeer veel interessante zaken tegen. Maar het blijft rangschikken van de feiten, nooit het bij elkaar sprokkelen van aannames of verzinsels om je theorie te onderbouwen. Ik hoop zelf te gelegener tijd te komen met een studie over wat er gebeurd zou kunnen zijn op basis van bestaande verifieerbare gegevens. De zogenaamde "smoking gun" zal niemand meer kunnen vinden."
MOEDIGE REACTIE VAN DE UITGEVER!!!
Uitgeverij Ambo|Anthos biedt excuses aan voor een recent verschenen boek over het verraad van Anne Frank, schrijven ze in een verklaring. Een team van experts concludeerde in het boek dat de Joodse notaris Arnold van den Bergh mogelijk het adres van het Achterhuis had doorgespeeld aan de Duitsers.
Het Parool31 januari 2022, 11:25
Ambo|Anthos, dat het boek van de Canadese auteur Rosemary Sullivan in Nederland uitgeeft, schrijft in een verklaring dat de uitgeverij een kritischer houding had kunnen aannemen. Verder zijn extra drukken van het boek uitgesteld en wacht de uitgeverij op ‘antwoorden van het onderzoeksteam op de vragen die zijn gerezen’.
‘Op dit moment worden de conclusies van het onderzoek door verschillende partijen in twijfel getrokken,’ schrijft de uitgever in een verklaring.
Ambo|Anthos zegt dat het niet mogelijk is om alle details van een betoog van een team van onderzoekers op juistheid of onderbouwing te beoordelen, wel geeft de uitgever toe dat ze verantwoordelijk zijn.
De uitgeverij biedt verontschuldigingen aan ‘aan eenieder die zich door het boek gegriefd acht’.
Nader onderzoek
Onmiddellijk na publicatie kwam er van tal van kanten kritiek op het onderzoek. De conclusie dat Van den Bergh het Achterhuis verraadde, was te veel gestoeld op aannames, vonden kenners. Ook de Anne Frank Stichting wil nader onderzoek naar het verraad. Zolang er geen 100 of 200 procent zekerheid is, moet je oppassen om zoiets naar buiten te brengen, aldus de stichting.
De uitgever van het boek Ambo|Anthos schrijft in de verklaring dat het vier jaar geleden in goed vertrouwen de rechten van het boek heeft gekocht. ‘Een onderzoek naar wie de schuilplaats van de familie Frank heeft verraden leek ons waardevol vanwege het indrukwekkend aantal deskundigen, instanties en instituties die eraan mee zou werken. Daarnaast zou documentatie uit de gehele wereld bij elkaar worden gebracht, ook met het oog op verder toekomstig onderzoek.
Geen motief, veel veronderstellingen: historici zien weinig in theorie over ‘verrader’ Anne Frank
Notaris Arnold van den Bergh zou de verrader zijn van Anne Frank. Diverse historisch onderzoekers vinden die maandag gepresenteerde conclusie, op basis van een onderzoek van een coldcaseteam onder leiding van oud-FBI-agent Vince Pankoke, magertjes. ‘Een smoking gun ontbreekt.’
Ook Anne Frank Fonds (Bazel) kraakt onderzoeksproject naar het verraad volledig.
Het onderzoek naar het verraad van Anne Frank deugt van geen kanten, zegt de directeur van het in Zwitserland gevestigde Anne Frank Fonds. ,,Op bijna elke pagina staan feitelijke onjuistheden.” Onderzoekers stellen in een afgelopen week verschenen boek dat ze waarschijnlijk is verraden door de Joodse notaris Arnold van den Bergh.
,,We hadden gehoopt op serieus en op feiten gebaseerd onderzoek”, zegt een teleurgestelde fondsvoorzitter John D. Goldsmith in de Zwitserse krant Blick. Volgens hem is er geen wetenschappelijk bewijs geleverd in het ‘commerciële’ onderzoek. Eerder hadden historici al twijfels geuit over de onderzoeksmethoden en -resultaten. Goldsmith vindt het storend dat internationaal blijft hangen dat ‘een Jood door een Jood is verraden’. De conclusie grenst volgens hem aan een complottheorie.
Anne Frank Fonds Basel on the new book ˝The Betrayal of Anne Frank: A Cold Case Investigation˝
16. Januar 2022
The Anne Frank Fonds was asked in advance by the team working on the book to participate in the project. The background to the project was discussed in a meeting and in written correspondence. In the process, it emerged that this was not a classic scientific project. The Board of Trustees of the Anne Frank Fonds decided early on not to participate in the project.
Ondertussen komen steeds meer belastende zaken rond het team van "onderzoekers" naar voren.
- Men krijgt steun en medewerking door te schermen met een indrukwekkend aantal deskundigen, instanties en instituties dat aan het onderzoek mee zou werken. Alles volledig verzonnen.
- Om mensen over te halen mee te werken stelt het onderzoeksteam geheel ten onrechte dat vele experts meewerkten of dat het cold-case team zelfs in dienst zou zijn van de Anne Frank stichting.
- Op de subsidie-aanvraag aan de gemeente Amsterdam voert het team wederom vele experts e instanties op, die echter van niets weten of zich al eerder duidelijk gedistantieerd hebben en hebben verklaard beslist niet te willen meewerken.
- In het boek bedankt men alle zogenaamd ook nog eens zogenaamd medewerkende experts en instanties: van A-Z verzonnen.
- Zo harkt men op valse gronden maar liefst € 100.000,00 subsidie (ons belastinggeld) binnen!
- Zo geeft men het onderzoek een schijn van wetenschappelijkheid en betrouwbaarheid.
- Men bereikt hiermee eerder het tegendeel, en het hele onderzoek komt steeds meer in een kwaad daglicht te staan.
Elke dag verschijnen nieuwe beschuldigingen. Het cold-case team zwijgt in alle talen.