Onthulling van het Anne Frank beeld door burgemeester Cohen

Herdenken 4 mei

Het monument is onthuld op 9 juli 2005 door burgemeester Job Cohen

Gert-Jan Jimmink met beeldhouwster Jet Schepp en met Jacqueline van Maarsen Anne's beste vriendin (Kitty in het dagboek)

De geschiedenis

Het monument 'Anne Frank' in Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan het 15-jarige joodse meisje Anne Frank dat tijdens de Tweede Wereldoorlog in concentratiekamp Bergen-Belsen om het leven is gekomen. Van 1933 tot 1942 woonde zij met haar familie aan het Merwedeplein in de Amsterdamse Rivierenbuurt. In het plantsoen waar haar bronzen beeltenis is geplaatst, liggen talloze voetstappen van haar. Het beeld herinnert ook aan de dertienduizend joodse buurtgenoten die de oorlog niet overleefden.

In februari 1933 verhuisde de familie Frank, onder de dreiging van het toenemende antisemitisme, van Duitsland naar Nederland. Met hun dochters Anne en Margot vestigden zij zich op het Merwedeplein (nr. 37 - 2e etage). Toen in 1942 de eerste joden in Nederland een oproep kregen voor het werkkamp, besloot Otto Frank met zijn gezin onder te duiken in zijn eigen bedrijfsgebouw aan de Prinsengracht 263 in Amsterdam. Dit pand bestond uit een voorhuis, waar zich het kantoor en de magazijnen bevonden, en een achterhuis dat deels leegstond. Met hulp van twee medewerkers werd in vier kamers van het Achterhuis een onderduikplaats ingericht. Van 6 juli 1942 tot en met 4 augustus 1944 hebben de familie Frank, de familie Van Pels en de tandarts Frits Pfeffer hier ondergedoken gezeten. Een angstige en benauwende tijd waarin het tienermeisje Anne Frank een dagboek bijhield. Hierin schreef zij niet alleen haar intieme gedachten en overpeinzingen op, maar probeerde zij ook het dagelijkse leven in het Achterhuis en het nieuws van buiten te beschrijven. Een uniek document, dat mensen over de hele wereld heeft aangegrepen.

Het Achterhuis is een wereldwijde bestseller geworden, ruim 25 miljoen exemplaren zijn in zeker 55 talen uitgegeven. Het levensverhaal van Anne Frank getuigt hoe gewone mensen van alledag het slachtoffer zijn geworden van racisme en genocide. Anne Frank verpersoonlijkt al de ellende dat miljoenen joden is aangedaan en heeft hiermee de 'Endlösung' een stem en gezicht gegeven. Van de schuilplaats is een museum gemaakt: het Anne Frank Huis. Hier wordt een beeld gegeven van het leven van Anne Frank en haar familie, haar dagboek en de onderduikperiode. Miljoenen mensen uit de hele wereld hebben dit grachtenpand bezocht.

Oprichting

Anne Frank heeft haar dagboek op 12 juni 1942 van haar vader cadeau gekregen. Samen met hem kocht zij het bij de boekhandel om de hoek bij het Merwedeplein, thans boekhandel Jimmink. In 2004 diende boekhandelaar Gert-Jan Jimmink een burgerinitiatief met een groot aantal adhesiebetuigingen in bij de Amsterdamse stadsdeelraad ZuiderAmstel. Hierin pleit hij voor het plaatsen van een monument op het Merwedeplein ter nagedachtenis aan Anne Frank. Het initiatief werd gehonoreerd door de stadsdeelraad. De in de Rivierenbuurt woonachtige beeldhouwster Jet Schepp kreeg vervolgens de opdracht voor het maken van een beeld.

Onthulling

Het monument is onthuld op 9 juli 2005 door burgemeester Job Cohen. De onthulling van het standbeeld begon om 17.00 uur. Eerst werd er een minuut stilte in acht genomen door de stadsdeelvoorzitter Erik Koldenhof voor de mensen die slachtoffer waren geworden van de terreuraanslagen in Londen twee dagen eerder. Daarna nam Jacqueline van Maarsen (een vriendin van Anne Frank) het woord. Ze las een stuk voor uit haar eerste boek over haar eerste ontmoeting met Anne Frank op het Joods Lyceum. Vervolgens hielden een islamitische en een joodse student in het kader van het project 'Tweede Wereldoorlog in perspectief' een voordracht. De joodse student las de tekst van de islamitsche student voor en andersom. Na een toespraak door initiatiefnemer Gert-Jan Jimmink en burgemeester Job Cohen werd het standbeeld onthuld. Het officiële gedeelte van het programma werd muzikaal omlijst door celliste Saskia Bergen-Boon, lid van het Koninklijk Concertgebouworkest.

TERUGKEER

geschreven n.a.v. de onthulling van het standbeeld voor Anne Frank op het Merwedeplein op 9 juli 2005.

Daar ben je weer, Anne, voor altijd

terug op dat vredige Merwedeplein,

dat je tegelijk voor altijd verlaat

op weg naar een onontkoombare trein.

Je staat daar zo trots en verstandig

en bijna vergevingsgezind,

geflankeerd door bosschages,

niet jong meer en toch nog een kind.

De Wolkenkrabber strijkt ‘s morgens

met zijn schaduw over je hoofd,

en later glanst weer dat lachje

om alles wat ze je hadden beloofd:

een huis om te dromen en een leven

vol boeken, reizen en hartstocht,

een wereld waarin de mensheid

haar ziel nooit meer verkocht.

In brons kijk je nu met de ogen

van die andere wereld op ons uit.

Welkom terug, Anne, op het plein

waar je woonde in Amsterdam-Zuid.

Paul Gellings