De Nazi moordfabrieken, Chelmno - Belzec - Treblinka - Sobibor
€ 49,50
De Nazi moordfabrieken
Chelmno - Belzec - Treblinka - Sobibor
Ton Roozeboom
Fotoboek met afbeeldingen uit heden en verleden van de vier vernietigingskampen in Polen uit de Tweede Wereldoorlog, aangevuld met getuigenverklaringen en andere teksten.
Met meer dan 900 foto's, waarvan een groot deel nooit eerder gepubliceerd.
Dit boek bevat archeologisch onderbouwde illustraties en plattegronden van Sobibor, Belzec, Treblinka en Chelmno.
Boordevol nooit eerder gepubliceerde getuigenverklaringen.
U kijkt mee over de schouders van de archeologen en ziet hun opmerkelijk ontdekkingen.
Dit boek geeft u op gedetailleerde wijze inzicht in de werkwijze van de SS in de kampen en het vernietigingsproces.
Één hoofdstuk is geschreven door Jules Schelvis.
Nazi-Duitsland bouwde tijdens de Tweede Wereldoorlog talloze concentratiekampen. Slechts vier daarvan werden uitsluitend ingericht als vernietigingskampen: Chelmno, Belzec, Treblinka en Sobibor. In deze oorden in Polen werden joden, Sinti en Roma direct na binnenkomst vergast. Documentairemaker en fotograaf Ton Roozeboom werkte vijf jaar aan dit grootformaat fotoboek over deze vernietigingskampen. Naast bijna duizend foto’s in kleur en zwart-wit uit heden en verleden bevat het boek plattegronden, illustraties en teksten (onder andere getuigenverklaringen, zoals van de hand van Sobibor-overlevende Jules Schelvis, die zijn terugkomst na de bevrijding in Amsterdam beschrijft). Roozeboom geeft daarmee een gedetailleerd beeld van de SS-moordmachine. Ook legde hij in woord en beeld de werkzaamheden vast van archeologen die de laatste jaren opgravingen doen in Sobibor. De gruwelijke afbeeldingen en details zijn beklemmend. Met literatuurverwijzingen.
Dit unieke tweede wereldoorlog boek gaat over de Holocaust en specifiek over de geheime vernietigingskampen in Oost-Europa.
Er bestonden in de Tweede Wereldoorlog in Europa vier kampen die speciaal door de Nazi’s werden ontworpen en gebouwd voor het effectief en snel vermoorden van mensen en het verwerken van al hun eigendommen.
Deze zeer eenvoudige, compacte en uiterst effectieve kampen konden tienduizenden mensen per dag “verwerken” en lagen verscholen in afgelegen gebied. Dit waren de kampen Chelmno, Belzec, Treblinka en Sobibor.
- Er is niet veel geschreven over deze kampen, zeker niet in vergelijking met het aantal boeken dat geschreven is over Auschwitz.
- Dit komt omdat er eigenlijk maar weinig over de kampen bekend is, er waren bijna geen overlevenden en er zijn maar een paar foto’s van de kampen.
- Ook lagen de kampen zo afgelegen dat maar weinig mensen wisten wat er zich afspeelde.
- Mijn jarenlange fascinatie voor dit onderwerp en de contacten met een aantal archeologen bracht mij ertoe om in 2011 aan dit boek te beginnen.
Vanaf 2011 heb ik de overblijfselen van de vier kampen regelmatig bezocht, vaak meerdere malen per jaar. In mijn aanwezigheid zijn er veel vondsten gedaan waaronder een aantal die mij erg geraakt hebben, bijvoorbeeld de vondst van een naamplaatje die we traceerden naar een Joods jongentje uit Amsterdam, David “Deddie” Zak. We kunnen bewijzen dat hij vanuit de Uiterwaardenstraat Amsterdam via Vught naar Westerbork is gegaan, waar hij op 8 juni 1943 is vertrokken met het kindertransport naar Sobibor. Hier is hij waarschijnlijk binnen een uur na aankomst vermoord.
- Mijn research bracht mij ook naar naastgelegen plaatsen die belangrijk waren voor de kampen. Plaatsen van de transporten, stations, massa-executies, werkkampen, opleidingskampen van bewakers, maar ook de huizen van de SS-leiders, zelfs de privé gaskamer aan huis van een SS kampkommandant.
- Ook bracht mijn research mij in contact met vele experts, historici en musea personeel die mij veel tot dan toe onbekende details toespeelden.
- In Sobibor is er inmiddels veel archeologisch onderzoek gedaan. Ik heb daar gedurende vier jaar, met toestemming van de autoriteiten, de archeologen met een camera gevolgd. Hun ontdekkingen worden in het boek beschreven en uitgelegd en getoond aan de hand van foto’s en tekeningen.
De volgorde van het boek:
- De Nazi Moordfabrieken begint met een hoofdstuk over euthanasie, hierin wordt beschreven hoe de nazi’s begonnen zijn met het vermoorden van de eerste groep ongewensten: namelijk de Duitse geesteszieken en invaliden.
- Dan volgt het hoofdstuk over de deportaties uit Nederland. Aansluitend volgen we de belevenissen van Jules Schelvis (de enige nog in Nederland wonende overlevende van de vernietigingskampen) in Sobibor en een door hem speciaal voor dit boek geschreven stuk.
- Daarna wordt de economische plundering door de nazi’s in Europa belicht en volgt er uitleg over de praktijken van de Einsatzgruppen: de moordbrigades die achter de fronttroepen aantrokken om in Oost Europa de Joden, zigeuners, communisten en hoogwaardigheidsbekleders te vermoorden.
- Al deze hoofdstukken zijn de inleiding voor het uiteindelijk oprichten van de moordfabrieken. De Duitsers moesten inmiddels af van de overvolle getto’s en ze konden immers niet iedereen tewerkstellen, de moordfabrieken waren voor hen hierin niet meer dan een praktische oplossing van hun probleem.
De vernietigingskampen zelf beslaan het grootste gedeelte van het boek en worden uitvoerig en tot in detail besproken, vanaf de oprichting tot de sluiting van ieder kamp. Dit wordt ondersteund met veel fotomateriaal en getuigenissen waarvan de rechten door ons zijn verkregen.
Ook opgenomen in dit boek is een analyse door Alex Bay, een specialist in het interpreteren van luchtfoto’s. Alex heeft in de jaren zestig, voor de koude oorlog, op foto’s de Russische raketinstallaties op Cuba ontdekt en is daarvoor onderscheiden. Hij analyseerde de door de Duitsers in 1944 gemaakte luchtfoto’s van de afgebroken vernietigingskampen.
Hoewel één op zeven Duitse soldaten in de oorlog een fotocamera bezat en zij werden aangespoord om te fotograferen, was het in en rondom de vernietigingskampen ten strengste verboden om foto’s te maken. Er zijn dus geen foto’s van het vernietigingsproces. Daarom hebben wij voor dit boek illustraties laten maken die het vernietigingsproces, voor het eerst, volledig en nauwkeurig in beeld brengen.
- Eerst hebben we met Sketch-up-software de kampen virtueel geheel nagebouwd, op basis van archeologische vondsten en getuigenverklaringen, zodat we de kampen in 3D konden bekijken.
- Vervolgens zijn de gezichtspunten voor de tekeningen bepaald en is de verschrikkelijke vernietiging van mensen realistisch geïllustreerd.
- De illustraties zijn later o.a. getoond aan de directie van het Chelmno museum en aan archeologen die al jaren bij de kampen werkzaam zijn. Volgens hen zijn ze artistiek en historisch correct.
- Na publicatie van het boek zijn de originele tekeningen toegezegd aan de musea om daar permanent te worden tentoongesteld.
Uiteindelijk krijgt ook de periode na de oorlog tot en met het heden ruimschoots de aandacht.
- Wat is er over van de vernietigingskampen en wat is er gevonden van de slachtoffers?
- Zeker in Sobibor is dit een belangrijk aspect. Het werk van de archeologen en de vondst van Nederlandse identificatieplaatjes tijdens de productie van dit boek komen uitgebreid aan bod.
- Ook wordt nauwkeurig beschreven hoe de fundamenten van de recent gevonden gaskamer zijn uitgegraven en hoe de Himmelfahrtstrasse (de route die gevangen moesten afleggen naar de gaskamer) is achterhaald.
In het boek krijgt u dus een mix te zien van het verleden en het heden, rijkelijk geïllustreerd en boordevol foto’s en unieke getuigenverklaringen.
Ton Roozeboom
Nederlands
1e druk
april 2017
Hardcover
472 (!) pagina's